vr okt 19, 2007 00:20
Om even een antwoord op je olie vraag te geven..
van wikipedia gepikt;
"SAE staat voor: Society of Automotive Engineers.
Dit is een Amerikaans instituut van automobieldeskundigen (1911). De SAE heeft diverse technische normeringen vastgesteld, waarvan de meest bekende wellicht het SAE-getal voor olieviscositeit (vloeibaarheidsdikte) is. Bijv. SAE 20 W 40 smeerolie. De eenheid is gebaseerd op de Seconde Seybolt Universal (SSU), naar de uitvinder van de viscosimeter, Seybolt. Overigens is er ook een SAE-vermogens-aanduiding. Het vermogen wordt dan berekend zonder "remmende" factoren zoals luchtfilters, draaiende dynamo's enz."
De aanduiding 20W40 is dus een classificatie van de SAE.
Deze aanduiding heeft alles te maken met je viscositeit (dikvloeibaarheid van de olie).
Even een ezelsbruggetje;
Hoge viscositeit = veel vissen in het aquarium DUS het water is "dikker"
Lage viscositeit = weinig vissen in het aquarium DUS het water is "dunner"
Waarom heb je smeerolie in een motor?;
- beperken wrijving en wrijvingsslijtage
- afvoeren warmte veroorzaakt door deze wrijving
- beschermen van oppervlakken tegen corrosie --> wat weer voor meer slijtage kan zorgen
- wegspoelen van verontreinigingen
- functioneren als afdichting (voornamelijk langs de zuigerveren uiteraard)
- en last but not least, het dempen van geluid
Waarom is viscositeit belangrijk voor de smeerolie van een verbrandingsmotor;
De viscositeit van een smeerolie dient hoog genoeg te zijn om een smeerfilm tussen bewegende motoronderdelen te vormen. Omwille de eigenschappen hierboven beschreven te kunnen vervullen.
Je begrijpt dat als de olie te dun de smeerfilm niet dik genoeg is.
Te dikke olie is echter ook niet gunstig want dan heb je hogere wrijvingsverliezen en warmteontwikkeling, wat, als we gaan mierenneuken, weer tot gevolg heeft dat mechanische rendement ongunstiger wordt.
Viscositeit is mede afhankelijk van de temperatuur en hier komen we eigenlijk op de aanduiding te terecht.
De smeeroliën zijn onderverdeeld in grades, hier worden oliën onderverdeeld die bij een bepaalde standaard temperatuur een bepaalde viscositeit hebben, zo heb je de volgende grades;
5W, 10W, 15W, 20W, 20, 30, 40, 50, 60 wellicht nog wel meer..
De W staat voor een winterolie. Hier wordt bepaald bij welke temperatuur (onder nul) een vaste viscositeits waarde wordt behaald.
Men gaat uit van een viscositeits waarde van 30000 mPa.s.
Deze wordt met een 5W winterolie pas bereikt een temperatuur van -30 graden Celsius.
25W behaald deze waar al bij een temperatuur van - 5 graden Celsius.
Oftwel, de 25 W is bij een dalende temperatuur eerder "dik"
De grades 20 t/m 60 worden anders bepaald. Hier gebruikt men een vaste temperatuur en meet men de kinematische viscositeit in Centistokes (cSt) of mm2/sec.
De temperatuur waarbij gemeten wordt is altijd 100 graden Celsius.
grade 20 heeft een viscositeit van 5,6 cSt bij 100 graden Celsius
grade 60 heeft een viscositeit van plusminus 25 cSt bij 100 graden Celsius
Wat dus wil zeggen dat grade 60 dikker is bij 100 graden Celsius.
Nu heb je ook nog de viscositeits index wat alles zegt over het viscositeits verloop bij wisselende temperatuur. Olie met een hoge viscositeits index kan in verschillende grades vallen. Dan krijg je een multigrade smeerolie;
een 5W60 smeerolie is dus stabieler dan een 25W30 smeerolie.
De temperatuursrange waar de 5W60 mee kan werken is dus groter dan die van de 25W30.
Welke grade je gebruikt is dus afhankelijk van de bedrijfs temperaturen en de gewenste viscositeit.
Hoe bepaal je dat? Heel makkelijk, dat heeft de fabriek voor je gedaan. Dus die waarde zal wel ergens op je auto staan opgegeven en dus deze grade erin gooien. Dure of goedkope? Zijn de meningen over verdeeld. Een leraar van me zei weleens; Enige wat je smeert met die dure olie is de potomonnee van de hoge piefen" Wat in feite waar is als de olie aan dezelfde grades voldoen uiteraard. 15W40 = 15W40 van de HEMA of van Castrol.
Maar dan zijn we er natuurlijk nog niet want je hebt ook nog keuze uit minerale en synthetisch en half synthetisch.
Minerale smeerolie komt voort uit het destillatie proces waarbij ook brandstoffen worden gegenereerd (eigenlijk het residu, dat na behandeling geschikt is voor gebruik)
Synthetsich wil eigenlijk zeggen dat er bij de basisolie allerhande "dopes" zijn toegevoegd, oftwel chemicaliën. Deze zullen dan de eigenschappen van de smeerolie "verbeteren" maar voornamelijk stabieler maken.
Zo heb je een aantal dopes bijv;
- anti oxidatie (smeerolie komt in contact met lucht wat oxidatie tot gevolg kan hebben en zuren kan vormen)
- antischuim
- stolpuntverlager (vloeibaarheid bij lagere temp verbeteren)
- biocides (er kan water in de smeerolie komen, dit kan bacterie groei tot gevolg hebben --> schade aan assen)
- detergents (verbrandingsproducten (roet etc) welke zich kunnen vastzetten op motoronderdelen worden hierdoor losgewerkt)
- dispersants ( deze houden de verbrandingsproducten zwevend, waardoor afzetting wordt voorkomen, vaak in combi met detergent)
- EP dope (extreme pressure dope, welke de eigenschappen bij hoge drukken verbeterd)
Ik weet uit de scheepvaart dat men een sample naar de smeerolie fabrikant stuurt en deze kan je precies vertellen hoe het met de motor is (ook aan de hand van slijtagedeeltjes zoals vanadium dat veel wordt verwerkt in zuigers) en welke dopes je moet toevoegen om de smeerolie weer geschikt te maken.
Waarom men nog steeds voor een minerale olie kiest weet ik niet exact, voornamelijk oudere auto's gebruiken dit. Ik kan me zo voorstellen dat bepaalde seals etc wellicht niet goed reageren met sommige chemicaliën.
Wie daar het exacte antwoord op weet mag het zeggen!
Tis toch een vrij lang verhaal geworden, hoop dat het duidelijk is!
groeten!